زردی نوزادان

يكي از بيماري هايي كه گاهي به طور جدي نوزاد و والدين او را دچار مشكل مي كند، زردي است. به طور كلي بيش از 70درصد نوزادان در روزهاي اوليه تولد با اين بيماري دست به گريبان مي شوند كه نشانگر شايع بودن آن در نوزادان است و اين آمار در نوزاداني كه پيش از موعد متولد شده اند به حدود 80 درصد مي رسد.
زردي در كودكان شامل بي رنگ يا زرد شدن پوست بدن و چشم ها مي شود. بي رنگي و زردي پوست و چشم در اين حالت در نتيجه بالا رفتن ميزان ماده زرد رنگي به نام بيلي روبين در خون است و باعث تجمع اين ماده در زير پوست و زرد شدن آن مي شود كه اغلب اين رنگ پريدگي و زردي تا بالاي قفسه سينه ادامه پيدا مي كند.
علل بروز زردي:

علت بروز اين زردي تجزيه بيشتر گلبول‌هاي قرمز و توليد ماده‌اي به نام بيلي روبين است.
نكته حائز اهميت آن است كه در نوزادان اين ماده به آساني از سد مغزي – خوني عبور مي كند و موجب آسيب سلول‌هاي مغزي مي‌گردد كه در آينده خود را به صورت عقب‌ماندگي ذهني و معلوليت‌هاي حركتي و ناشنوايي نشان مي‌دهد. بنابراين زردي نوزاد از مواردي است كه بايد آن را جدي تلقي كرد و حتما درمان نمود.
زردي معمولا از سر و صورت شروع شده و با افزايش سطح بيلي روبين به سمت اندام‌ها انتشار مي‌يابد. زردي چهره نشانه وجود ۵ ميلي‌گرم و زردي تا اواسط شكم نشانه ۱۰ تا ۱۵ ميلي‌گرم و زردي اندام و كف دست و پا نشانه وجود ۲۰ ميلي گرم  بيلي روبين در دسي‌ليتر خون است.
چگونه متوجه زردي نوزادان شويم:
زردي در نوزادان از همان روزهاي اوليه تولد آغاز مي شود. علائم آن معمولا با زردي پوست و گاهي  چشم ها بروز مي كند. زردي ابتدا تنها صورت را دربرمي گيرد ولي رفته رفته قفسه سينه، ناحيه شكم، پاها و كف پا و اندام هاي تحتاني را نيز درگير مي كند. زردي در نوزادان گاهي باعث خستگي مفرط و سوءتغذيه مي شود. نوزاداني كه در 24 ساعت اول پس از تولد دچار اين علائم مي شوند، بايد حتما تحت آزمايش ميزان بيلي روبين قرار بگيرند. البته براي احتياط بهتر است طي 5 روز اول تولد، كودك تحت بررسي قرار گيرد تا از عدم ابتلا به زردي در او مطمئن شويد.
زردي ناشي از شير مادر:
زردي در برخي نوزادان ممكن است بر اثر استفاده از شير مادر باشد. 2 گروه از نوزادان هستند كه با خوردن شير مادر به زردي مبتلا مي شوند. گروه اول بيشتر نوزادان مادراني هستند كه به طريق سزارين وضع حمل كرده اند و زردي به دليل كم بودن شير مادر و در روزهاي اوليه تولد ايجاد مي شود. در اين حالت چنانچه تغذيه با شير مادر استمرار داشته باشد، رفته رفته شير مادر بيشتر و كمبود كالري نوزاد جبران مي شود و همچنين حركات روده او بهتر شده و زردي از بين     مي رود، در نوع دوم، زردي نوزاد معمولا از هفته دوم تولد آغاز مي شود و علت آن  مي تواند موادي باشد كه در شير وجود داشته و باعث غيرفعال كردن آنزيم هاي كبدي و روده اي نوزاد مي شود كه اين موضوع مواد صفراوي را باز جذب مي كند. درواقع اين مشكل به خاطر رشد ناكافي روده و كبد نوزاد رخ مي دهد.
در اين مورد هم پزشكان توصيه مي كنند كه تغذيه نوزاد با شير مادر را ادامه دهيد و چنانچه به علت شدت زردي، نياز به تعويض خون نوزاد باشد، پزشك توصيه مي كند كه حداكثر 48 ساعت شير مادر را قطع و از شير خشك يا شير دوشيده شده براي تغذيه كودك استفاده كنيد. البته پس از رفع زردي، مجددا بايد تغذيه با شير مادر را از سر گرفت.

چگونه زردي درمان مي شود؟
اگر به نظر مي رسد كودكتان مبتلا به زردي شده است، پزشكتان ممكن است تستهايي براي اندازه گيري سطح بيلي روبين خون و لزوم شروع درمان براي او انجام دهد. اگر نوزاد رسيده بدنيا آمده باشد و از ساير جهات سالم باشد، بيشتر پزشكان درمان را تا زماني كه سطح بيلي روبين خون به بيش از 20 ميلي گرم در دسي ليتر برسد شروع نمي كنند. از اوائل دهه 1970 تا كنون زردي با فوتوتراپي درمان مي شود، پديده اي كه در آن نوزادان در معرض نور فلورسنت قرار مي گيرند. اين نور مولكولهاي بيلي روبين اضافي را مي شكند و دفع آنها را توسط كبد نوزاد تسهيل مي كند. كودك بصورت بدون لباس معمولا براي يك يا دو روز زير نور قرار  مي گيرد و چشمانش با يك ماسك محافظ بسته مي شود. اگر سطح بيلي روبين كودكتان نيازي به فوتوتراپي ندارد، مي توانيد با قرار دادن وي در معرض نور آفتاب در اوائل روز يا بعد از ظهر به او كمك كنيد. اگر كودكتان بيماريهاي نادر ناسازگاري گروه خوني داشته باشد و مقدار بيلي روبين به مقادير خطرناك برسد، ممكن است حتي نياز به تعويض خون داشته باشد. تست خوني Rh كه در زمان تولد براي تشخيص ناسازگاري Rh انجام داده ايد، شما را با دقت زياد از احتمال وجود ناسازگاري خوني مادر و كودك آگاه مي كند. براي پرهيز از اين امر آمپول هاي ضد آنتي بادي D يا روگام به شما تزريق خواهد شد.

تهیه کننده: سارا موسوی
منبع: راهنمای حمایت از تغذیه با شیر مادر
تاریخ تدوین: تابستان  1400
تاریخ بازنگری: 3 سال بعد
«بیمارستان میر حسینی شیراز»  
Drmirhosseinihospital.com :سایت
Shirazmirhosseinihospital: اینستا
Infomirhosseini@gmail.com:ایمیل
32284433- 071 : تلفن 32287481 – 071 : فکس